🎙سخنرانی استاد تاج آبادی در دهۀ اول محرم ۱۴۴۶
💠موضوع: تحلیل قرآنی تاریخی جنگ تبوک
🕌مسجد علی بن ابي طالب (ع)؛ منطقه ۲۲،خیابان شهید جوزانی
| تاریخ و شمارۀ جلسه | اهمّ موضوعات جلسه | صوت جلسه |
|---|---|---|
| جلسۀ اول؛ ۱۴۰۳/۰۴/۱۶ | ✔️هدف قرآن از شرح جنگ‌های پیامبر ✔️ویژگی‌های بیرونی جنگ تبوک 🔺زمان و شرائط جنگ تبوک 🔺راز و فلسفۀ امر به این جنگ ◾️ماجرای اعتراض نسبت به جنگ تبوک 🔺فاصلۀ بسیار از مرز مدینه 🔺تبوک، جنگی ناشناخته 🔺سابقۀ شکست از رومیان 🔺روم یگانه امپراطوری قدرتمند جهان 🔺دستور پیامبر (ص) به آمادگی همۀ مسلمانان برای جنگ | 📥دریافت صوت |
| جلسۀ دوم؛ ۱۴۰۳/۰۴/۱۷ | ✔️دستور عمومی برای عزیمت به جنگ و آغاز اعتراضات 🔺یک دست نبودن جامعه مدینه ✔️نزول آیات ۳۸ تا ۴۱ توبه ناظر به این اعتراضات 🔸آیه ۳۸؛ سرزنش مسلمانان «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَا لَكُمْ إِذَا قِيلَ لَكُمُ انْفِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الْأَرْضِ ۚ أَرَضِيتُمْ بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا مِنَ الْآخِرَةِ ۚ فَمَا مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ» 🔺معنا و مراد از «اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الْأَرْضِ» 🔸آیۀ ۳۹؛ تهدید جامعه اسلامی «إِلَّا تَنْفِرُوا يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا أَلِيمًا وَيَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ وَلَا تَضُرُّوهُ شَيْئًا ۗ وَاللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» 🔺مراد از عذاب “ألیم” در این آیه 🔺«يَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ» ▪️آیات مشابه فراز «يَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ» ▪️مراد از «قوما غیرکم» در روایات 🔸آیۀ ۴۰؛ مثالی بر نصرت خاص الهی «إِلَّا تَنْصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ إِذْ أَخْرَجَهُ الَّذِينَ كَفَرُوا ثَانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُمَا فِي الْغَارِ إِذْ يَقُولُ لِصَاحِبِهِ لَا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنَا ۖ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَيْهِ وَأَيَّدَهُ بِجُنُودٍ لَمْ تَرَوْهَا وَجَعَلَ كَلِمَةَ الَّذِينَ كَفَرُوا السُّفْلَىٰ ۗ وَكَلِمَةُ اللَّهِ هِيَ الْعُلْيَا ۗ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ» 🔺نام و شأن نزول آیه 🔺چرایی تمثیل خداوند به قصۀ غار 🔸امر به عزیمت به جهاد پس از سرزنش، تهدید و تمثیلی از نصرت خاص الهی «انْفِرُوا خِفَافًا وَثِقَالًا وَجَاهِدُوا بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ» | 📥دریافت صوت |
| جلسۀ سوم؛ ۱۴۰۳/۰۴/۱۸ | 🔶پیام آیات ۳۸ تا ۴۱ سورۀ توبه به مسلمانانِ طول تاریخ 🔶چند دستگی مسلمانان در برخورد با این آیات و امر به جهاد ۱️⃣مطیعان که به سمت تبوک حرکت کردند «لَقَدْ تَابَ اللَّهُ عَلَى النَّبِيِّ وَالْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ فِي سَاعَةِ الْعُسْرَةِ مِنْ بَعْدِ مَا كَادَ يَزِيغُ قُلُوبُ فَرِيقٍ مِنْهُمْ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ ۚ إِنَّهُ بِهِمْ رَءُوفٌ رَحِيمٌ» (توبه/۱۱۷) 🔺توبه در اصطلاح قرآن ▪️معنای توبۀ خداوند(توبۀ اول و دوم خداوند) 🔺پیام آیه ۲️⃣ناتوانان از حضور در جنگ «لَيْسَ عَلَى الضُّعَفَاءِ وَلَا عَلَى الْمَرْضَىٰ وَلَا عَلَى الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ مَا يُنْفِقُونَ حَرَجٌ إِذَا نَصَحُوا لِلَّهِ وَرَسُولِهِ ۚ مَا عَلَى الْمُحْسِنِينَ مِنْ سَبِيلٍ ۚ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ * وَلَا عَلَى الَّذِينَ إِذَا مَا أَتَوْكَ لِتَحْمِلَهُمْ قُلْتَ لَا أَجِدُ مَا أَحْمِلُكُمْ عَلَيْهِ تَوَلَّوْا وَأَعْيُنُهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ حَزَنًا أَلَّا يَجِدُوا مَا يُنْفِقُونَ»(توبه/۹۱) 🔺نصیحت در اصطلاح قرآن ۱۳:۳۵ 🔺تعابیر قرآن در مورد “محسنین” ۳️⃣مؤمنان سهل‌انگار «لَقَدْ تَابَ اللَّهُ … وَعَلَى الثَّلَاثَةِ الَّذِينَ خُلِّفُوا حَتَّىٰ إِذَا ضَاقَتْ عَلَيْهِمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَيْهِمْ أَنْفُسُهُمْ وَظَنُّوا أَنْ لَا مَلْجَأَ مِنَ اللَّهِ إِلَّا إِلَيْهِ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ»(توبه/۱۱۷و۱۱۸) 🔺مراد از الثلاثة 🔺پیام آیه ۴️⃣منافقان 🔹فعالیت‌های منافقان در جنگ تبوک 🔺ارتباط‌گیری با رومیان و تلاش بر امداد به آنان «وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ ۚ وَلَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَىٰ ۖ وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ» (توبه/۱۰۷) ▪️هدف منافقان از ساخت مسجد ضرار | 📥دریافت صوت |
| جلسۀ چهارم؛ ۱۴۰۳/۰۴/۱۹ | 🔶ادامۀ بررسی فعالیت‌های منافقان در جنگ تبوک 🔺امدادرسانی و همکاری با دشمنان اسلام «وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ ۚ وَلَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَىٰ ۖ وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ» (توبه/۱۰۷) ▪️چهار هدف منافقان از ساخت مسجد ضرار «لَا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا ۚ لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَىٰ مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ ۚ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا ۚ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ» (توبه/۱۰۸) ✅پیام آیه؛ لزوم توجه به باطن شعائر 🔺منصرف کردن مؤمنان از همراهی با پیامبر «فَرِحَ الْمُخَلَّفُونَ بِمَقْعَدِهِمْ خِلَافَ رَسُولِ اللَّهِ وَكَرِهُوا أَنْ يُجَاهِدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَالُوا لَا تَنْفِرُوا فِي الْحَرِّ ۗ قُلْ نَارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرًّا ۚ لَوْ كَانُوا يَفْقَهُونَ * فَلْيَضْحَكُوا قَلِيلًا وَلْيَبْكُوا كَثِيرًا جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ» (توبه/۸۱و۸۲) 🔺نحوۀ اذن‌خواهی از پیامبر «وَمِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ ائْذَنْ لِي وَلَا تَفْتِنِّي ۚ أَلَا فِي الْفِتْنَةِ سَقَطُوا ۗ وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحِيطَةٌ بِالْكَافِرِينَ» (توبه/۴۹) ▪️مراد منافقان از “وَلَا تَفْتِنِّي” ▪️چرایی تعبیر “کافرین” در مورد منافقان 🔶آرزو و هدف پنهانی منافقان از این فعالیت‌ها «إِنْ تُصِبْكَ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ ۖ وَإِنْ تُصِبْكَ مُصِيبَةٌ يَقُولُوا قَدْ أَخَذْنَا أَمْرَنَا مِنْ قَبْلُ وَيَتَوَلَّوْا وَهُمْ فَرِحُونَ» (توبه/۵۰) ▪️مراد از حسنه در این آیات 🔶پاسخ قرآن به این اهداف و آرزوها 🔺پاسخ اول: «قُلْ لَنْ يُصِيبَنَا إِلَّا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَنَا هُوَ مَوْلَانَا ۚ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ» (توبه/۵۱) ▪️”هُوَ مَوْلَانَا”(دو وظیفۀ عبد در قبال مولا) ▪️روح و حقیقت توکل 🔺پاسخ دوم: «قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنَا إِلَّا إِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِ ۖ وَنَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمْ أَنْ يُصِيبَكُمُ اللَّهُ بِعَذَابٍ مِنْ عِنْدِهِ أَوْ بِأَيْدِينَا ۖ فَتَرَبَّصُوا إِنَّا مَعَكُمْ مُتَرَبِّصُونَ» (توبه/۵۲) 🔶تبیین حرکات آیندۀ منافقان «وَيَحْلِفُونَ بِاللَّهِ إِنَّهُمْ لَمِنْكُمْ وَمَا هُمْ مِنْكُمْ وَلَٰكِنَّهُمْ قَوْمٌ يَفْرَقُونَ» (توبه/۵۶) «يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَكُمْ لِيُرْضُوكُمْ وَاللَّهُ وَرَسُولُهُ أَحَقُّ أَنْ يُرْضُوهُ إِنْ كَانُوا مُؤْمِنِينَ» (توبه/۶۲) | 📥دریافت صوت |
| جلسۀ پنجم (آخر)؛ ۱۴۰۳/۰۴/۲۰ | 📥دریافت صوت | |
ثبت دیدگاه